liwa

SOCRATES COMENIUS

O projekcie
Nasi partnerzy

Włosi

Niemcy

Hiszpanie

Francuzi
Lokalizacja szkół
Zegary słoneczne
Na Szkolny zegar
 Trochę teorii
Historia zegarów
Odkrycia
Podstawowe pojęcia geograficzne
Czas uniwersalny

Prawa Keplera.
Budowa  przenośnego  zegara słonecznego
Nasze pomiary
Wizyty robocze
Francja 2006
Polska 2007
Włochy 2007
Wycieczki związane z projektem.

       

Czas uniwersalny

Przebieg stref czasowych w obszarze Europy. W zaznaczonym na ciemnoniebiesko regionie używa się czasu uniwersalnego

Przebieg stref czasowych w obszarze Europy. W zaznaczonym na ciemnoniebiesko regionie używa się czasu uniwersalnego

 Czas uniwersalny (ang. universal time, UT, Greenwich Mean Time, GMT) – czas słoneczny średni na południku zerowym za który przyjęto południk przechodzący przez obserwatorium astronomiczne w miejscowości Greenwich w Wielkiej Brytanii. Jest czasem strefowym pierwszej strefy czasowej, od którego liczy się czas pozostałych stref. Czas uniwersalny został zaproponowany przez kanadyjskiego wynalazcę Sandforda Fleminga.

W strefie czasu uniwersalnego znajdują się: Irlandia, Wielka Brytania, Portugalia, Wyspy Kanaryjskie (Hiszpania), Maroko, Sahara Zachodnia, Mauretania, Mali, Senegal, Gambia, Gwinea Bissau, Gwinea, Sierra Leone, Liberia, Wybrzeże Kości Słoniowej, Burkina Faso, Ghana, Togo oraz Wyspy Świętego Tomasza i Książęca.

Europejskie kraje próbowały przejść do czasu środkowoeuropejskiego: Wielka Brytania i Irlandia (w czasie II wojny światowej i w latach 1968-71) oraz Portugalia (w latach 1966-76 i 1992-96), ale wróciły do czasu uniwersalnego.

Strefy czasowe

Strefa czasowa – wytyczony obszar powierzchni Ziemi o szerokości 15° długości geograficznej, rozciągający się południkowo między biegunami, w którym urzędowo obowiązuje jednakowy czas (czas strefowy). Jest on czasem słonecznym średnim środkowego południka tej strefy, który różni się o całkowitą liczbę godzin od czasu uniwersalnego.

Geneza i zasady podziału

Wszystkie punkty położone na tym samym południku mają ten sam czas lokalny (miejscowy). Każda zmiana położenia powoduje zmianę lokalnego czasu - w okresie, gdy ludzie zaczęli przemieszczać się coraz częściej i szybciej, stawało się to bardzo niewygodne. Całą Ziemię podzielono na 24 strefy czasowe. Czas uniwersalny i strefy czasowe zostały zaproponowane przez kanadyjskiego wynalazcę Sandforda Fleminga.

Strefy czasowe w niezmienionym kształcie obowiązują na morzach i oceanach. Na lądach ich kształt został zmodyfikowany tak, by małe i średnie państwa znalazły się w obrębie jednej strefy czasowej, czyli obowiązywał w nich jeden czas. Większe państwa, takie jak Stany Zjednoczone, Kanada, Brazylia, Rosja czy Australia, znajdują się w kilku lub kilkunastu strefach czasowych.

Lista stref czasowych i terytoriów w nich leżących

UTC -12:00

Stany ZjednoczoneBaker (ang. United States Minor Outlying Islands)

UTC -11:00

Stany ZjednoczoneMidway

NiueNiue

SamoaSamoa

Samoa AmerykańskieSamoa Amerykańskie

Stany ZjednoczonePalmyra i Jarvis (ang. United States Minor Outlying Islands)

UTC -10:00

Aleuty*

Hawaje

Polinezja FrancuskaPolinezja Francuska (Papeete)

Nowa ZelandiaTokelau

Wyspy CookaWyspy Cooka

Stany ZjednoczoneJohnston (ang. United States Minor Outlying Islands)

(* półkula północna: czas letni UTC -9:00)

UTC -9:30

Polinezja FrancuskaPolinezja Francuska (Wyspy Markizy)

UTC -9:00

Alaska*

Polinezja FrancuskaPolinezja Francuska (Wyspy Gambiera)

(* półkula północna: czas letni UTC -8:00)

UTC -8:00

KanadaKanada (Vancouver)*

MeksykMeksyk (Mexicali)*

Pitcairn Pitcairn

Polinezja FrancuskaWyspa Clipperton

Stany ZjednoczoneStany Zjednoczone (Los Angeles)*

(* półkula północna: czas letni UTC -7:00)

UTC -7:00

KanadaKanada (Calgary)*

MeksykMeksyk (Hermosillo)

MeksykMeksyk (Ciudad Juárez, Wyspy Revilla Gigedo)*

Stany ZjednoczoneStany Zjednoczone (Phoenix)

Stany ZjednoczoneStany Zjednoczone (Denver)*

(* półkula północna: czas letni UTC -6:00)

UTC -6:00

BelizeBelize

GwatemalaGwatemala

HondurasHonduras*

KanadaKanada (Regina)

KanadaKanada (Winnipeg)*

MeksykMeksyk (Meksyk)*

KostarykaKostaryka

NikaraguaNikaragua

SalwadorSalwador

Stany ZjednoczoneStany Zjednoczone (Chicago)*

ChileWyspa Wielkanocna**

EkwadorGalapagos

(*półkula północna, ** półkula południowa: czas letni UTC -5:00)

UTC -5:00

BahamyBahamy*

BrazyliaBrazylia (Rio Branco)

EkwadorEkwador

HaitiHaiti*

JamajkaJamajka

KajmanyKajmany

KanadaKanada (Ottawa, Toronto)*

KolumbiaKolumbia

KubaKuba*

Stany ZjednoczoneNavassa

PanamaPanama

PeruPeru

Stany ZjednoczoneStany Zjednoczone (Waszyngton, Nowy Jork)*

Turks i CaicosTurks i Caicos*

(* półkula północna: czas letni UTC -4:00)

UTC -4:00

AnguillaAnguilla

Antigua i BarbudaAntigua i Barbuda

Antyle Holenderskie Antyle Holenderskie

ArubaAruba

BarbadosBarbados

BermudyBermudy*

BoliwiaBoliwia

BrazyliaBrazylia (Manaus)

BrazyliaBrazylia (Campo Grande)**

Brytyjskie Wyspy DziewiczeBrytyjskie Wyspy Dziewicze

ChileChile**

DominikaDominika

DominikanaDominikana

FalklandyFalklandy**

GrenadaGrenada

GrenlandiaGrenlandia (Qaanaaq/Thule)*

GujanaGujana

FrancjaGwadelupa

KanadaKanada (Halifax)*

FrancjaMartynika

Montserrat Montserrat

ParagwajParagwaj**

PortorykoPortoryko

Saint Kitts i NevisSaint Kitts i Nevis

Saint LuciaSaint Lucia

Saint Vincent i GrenadynySaint Vincent i Grenadyny

Trynidad i TobagoTrynidad i Tobago

WenezuelaWenezuela

Amerykańskie Wyspy DziewiczeWyspy Dziewicze Stanów Zjednoczonych

PolskaStacja Polarna "Arctowski" (Antarktyda)

(* półkula północna, ** półkula południowa: czas letni UTC -3:00)

UTC -3:30

KanadaKanada (Saint John's)*

(* półkula północna: czas letni UTC -2:30)

UTC -3:00

ArgentynaArgentyna

BrazyliaBrazylia (Brasília, São Paulo)**

BrazyliaBrazylia (Salvador)

GrenlandiaGrenlandia (Nuuk/Godthåb)*

FrancjaGujana Francuska*

Wielka BrytaniaOrkady Południowe i Szetlandy Południowe

FrancjaSaint-Pierre i Miquelon*

SurinamSurinam

UrugwajUrugwaj**

(* półkula północna, ** półkula południowa: czas letni UTC -2:00)

UTC -2:00

SGS}} Georgia Południowa i Sandwich Południowy

BrazyliaBrazylia, wyspy: Fernando de Noronha, Trindade i São Pedro e São Paulo

UTC -1:00

AzoryAzory*

GrenlandiaGrenlandia (Ittoqqortoormiit (Scoresbysund))*

Republika Zielonego PrzylądkaRepublika Zielonego Przylądka

(* półkula północna: czas letni UTC)

UTC 0:00

czas uniwersalny, zachodnioeuropejski (WET)

Burkina FasoBurkina Faso

GambiaGambia

GhanaGhana

GwineaGwinea

Gwinea BissauGwinea Bissau

IrlandiaIrlandia*

IslandiaIslandia

LiberiaLiberia

Madera*

MarokoMaroko

MaliMali

MauretaniaMauretania

PortugaliaPortugalia*

Sahara ZachodniaSahara Zachodnia

SenegalSenegal

Sierra LeoneSierra Leone

Święta HelenaŚwięta Helena (z Wyspą Wniebowstąpienia i Tristan da Cunha)

TogoTogo

Wielka BrytaniaWielka Brytania*

Wybrzeże Kości SłoniowejWybrzeże Kości Słoniowej

NorwegiaWyspa Bouveta

Wyspy Kanaryjskie*

Wyspy OwczeWyspy Owcze*

Wyspy Świętego Tomasza i Książęca Wyspy Świętego Tomasza i Książęca

(* półkula północna: czas letni UTC +1:00)

UTC +1:00

Czas środkowoeuropejski (CET)

AlbaniaAlbania*

AlgieriaAlgieria

AndoraAndora*

AngolaAngola

AustriaAustria*

BelgiaBelgia*

BeninBenin

Bośnia i HercegowinaBośnia i Hercegowina*

HiszpaniaCeuta i Melilla*

ChorwacjaChorwacja*

CzadCzad

Czarnogóra*

CzechyCzechy*

DaniaDania*

Demokratyczna Republika KongaDemokratyczna Republika Konga (Kinszasa)

FrancjaFrancja*

GabonGabon

Gibraltar*

Gwinea Równikowa Gwinea Równikowa

HiszpaniaHiszpania*

HolandiaHolandia*

KamerunKamerun

Republika KongaKongo

LiechtensteinLiechtenstein*

LuksemburgLuksemburg*

MacedoniaMacedonia*

MaltaMalta*

MonakoMonako*

NamibiaNamibia**

RFNNiemcy*

NigerNiger

NigeriaNigeria

NorwegiaNorwegia*

PolskaPolska*

Republika Południowej AfrykiRepublika Środkowoafrykańska

San MarinoSan Marino*

Serbia*

SłowacjaSłowacja*

SłoweniaSłowenia*

NorwegiaSvalbard i Jan Mayen*

SzwajcariaSzwajcaria*

SzwecjaSzwecja*

TunezjaTunezja*

WatykanWatykan*

WęgryWęgry*

WłochyWłochy*

(* półkula północna, ** półkula południowa: czas letni UTC +2:00)

UTC +2:00

czas wschodnioeuropejski (EET)

BiałoruśBiałoruś*

BotswanaBotswana

BułgariaBułgaria*

BurundiBurundi

CyprCypr i Cypr Północny*

Demokratyczna Republika KongaDemokratyczna Republika Konga (Lubumbashi)

EgiptEgipt*

EstoniaEstonia*

FinlandiaFinlandia*

GrecjaGrecja*

IzraelIzrael i Autonomia PalestyńskaAutonomia Palestyńska*

JordaniaJordania*

LesothoLesotho

LibanLiban*

LibiaLibia

LitwaLitwa*

ŁotwaŁotwa*

MalawiMalawi

MołdawiaMołdawia*

MozambikMozambik

Republika Południowej AfrykiRepublika Południowej Afryki

RumuniaRumunia*

RosjaRosja (Kaliningrad)*

RwandaRwanda

SuaziSuazi

SyriaSyria*

TurcjaTurcja*

Ukraina*

ZambiaZambia

ZimbabweZimbabwe

(*półkula północna: czas letni UTC +3:00)

UTC +3:00

czas moskiewski

Arabia SaudyjskaArabia Saudyjska

BahrajnBahrajn

DżibutiDżibuti

ErytreaErytrea

EtiopiaEtiopia

IrakIrak*

JemenJemen

KatarKatar

KeniaKenia

KomoryKomory

KuwejtKuwejt

MadagaskarMadagaskar

FrancjaMajotta

RosjaRosja (Moskwa)*

SomaliaSomalia i Somaliland

SudanSudan

TanzaniaTanzania

UgandaUganda

FrancjaWyspa Europa i Wyspy Glorieuses (fr. Îles Éparses de l'Océan Indien)

Republika Południowej AfrykiWyspy Księcia Edwarda

(* półkula północna: czas letni UTC +4:00)

UTC +3:30

IranIran

UTC +4:00

ArmeniaArmenia*

AzerbejdżanAzerbejdżan*

FrancjaFrancuskie Terytoria Południowe i Antarktyczne (Wyspy Crozeta)

GruzjaGruzja

MauritiusMauritius

OmanOman

FrancjaReunion

RosjaRosja (Samara)*

SeszeleSeszele

Zjednoczone Emiraty ArabskieZjednoczone Emiraty Arabskie

(* półkula północna: czas letni UTC +5:00)

UTC +4:30

AfganistanAfganistan

UTC +5:00

FrancjaFrancuskie Terytoria Południowe i Antarktyczne (Wyspy Kerguelena)

KazachstanKazachstan (Aktiubińsk)

MalediwyMalediwy

PakistanPakistan

RosjaRosja (Jekaterynburg)*

TadżykistanTadżykistan

TurkmenistanTurkmenistan

UzbekistanUzbekistan

AustraliaWyspa Heard

AustraliaStacja Polarna "Mawson" (Antarktyda)

(* półkula północna: czas letni UTC +6:00)

UTC +5:30

IndieAndamany i Nikobary

IndieIndie

Sri LankaSri Lanka

UTC +5:45

NepalNepal

UTC +6:00

BangladeszBangladesz

BhutanBhutan

Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego

KazachstanKazachstan (Astana, Ałmaty)

KirgistanKirgistan

RosjaRosja (Nowosybirsk)*

(* półkula północna: czas letni UTC +7:00)

UTC +6:30

BirmaBirma

AustraliaWyspy Kokosowe

UTC +7:00

IndonezjaIndonezja (Dżakarta)

KambodżaKambodża

LaosLaos

MongoliaMongolia (zachód)*

RosjaRosja (Krasnojarsk)*

TajlandiaTajlandia

WietnamWietnam

AustraliaWyspa Bożego Narodzenia

(* półkula północna: czas letni UTC +8:00)

UTC +8:00

AustraliaAustralia (Perth)

BruneiBrunei

Chińska Republika LudowaChińska Republika Ludowa (z Hongkongiem i Makau)

FilipinyFilipiny

IndonezjaIndonezja (Makassar)

MalezjaMalezja

MongoliaMongolia (centralny i wschód)*

RosjaRosja (Irkuck)*

SingapurSingapur

TajwanRepublika Chińska (Tajwan)

Wyspy Paracelskie

Wyspy Spratly

(* półkula północna: czas letni UTC +9:00)

UTC +9:00

IndonezjaIndonezja (Ambon)

JaponiaJaponia (wraz z wyspami Riukiu)

wyspy: Minami Torishima i Ogasawara

Republika KoreiKorea Południowa

Koreańska Republika Ludowo-DemokratycznaKorea Północna

PalauPalau

RosjaRosja (Czyta i Jakuck)*

Timor WschodniTimor Wschodni

(* półkula północna: czas letni UTC +10:00)

UTC +9:30

AustraliaAustralia (Adelaide)**

AustraliaAustralia (Darwin)

(** półkula południowa: czas letni UTC +10:30)

UTC +10:00

AustraliaAustralia (Brisbane)

AustraliaAustralia (Canberra, Sydney)**

MikronezjaFederacja Mikronezji (stany: Yap i Chuuk)

GuamGuam

Mariany PółnocneMariany Północne

Papua-Nowa GwineaPapua-Nowa Gwinea

RosjaRosja (Władywostok)*

(* półkula północna, ** półkula południowa: czas letni UTC +11:00)

UTC +10:30

AustraliaLord Howe**

(** półkula południowa: czas letni UTC +11:00)

UTC +11:00

AustraliaWyspa Macquarie

MikronezjaFederacja Mikronezji (stany: Pohnpei i Kosrae)

FrancjaNowa Kaledonia (Numea)

RosjaRosja (Magadan)*

VanuatuVanuatu

Wyspy Salomona

(* półkula północna: czas letni UTC +12:00)

UTC +11:30

Norfolk

UTC +12:00

FidżiFidżi

KiribatiKiribati (Wyspy Gilberta)

NauruNauru

Nowa ZelandiaNowa Zelandia**

RosjaRosja (Pietropawłowsk Kamczacki i Anadyr)*

TuvaluTuvalu

Wallis i FutunaWallis i Futuna

Stany ZjednoczoneWyspa Wake (należąca do Dalekich Wysp Mniejszych Stanów Zjednoczonych, ang. United States Minor Outlying Islands)

Wyspy MarshallaWyspy Marshalla

Stany ZjednoczoneStacja Polarna "Amundsen-Scott" (Antarktyda)

(* półkula północna, **półkula południowa: czas letni UTC +13:00)

KiribatiKiribati (Wyspy Feniks)

TongaTonga

KiribatiKiribati (Wyspy Line)

UTC +12:45

Nowa ZelandiaWyspy Chatham**

(** półkula południowa: czas letni UTC +13:45)

Czas letni

Czas letni na półkuli północnej występuje w okresie od kwietnia do końca października, a na południe od równika od listopada do końca marca.

Linia Zmiany Daty

Na południku 180° (pomiędzy strefami UTC +12 do +14, a UTC -12) została wytyczona Międzynarodowa linia zmiany daty. Bez względu na porę dnia i nocy terytoria położone na zachód od tej linii mają czas przesunięty o 24 godziny do przodu od terytoriów położonych na wschód od niej, np. w Nowej Zelandii (UTC +12) jest taki sam czas jak na Wyspie Baker (UTC -12), ale dzień później.

 
 

Autor strony: E.Błazucka